آموزش بی حسی و مدیریت درد در درمان اندو (قسمت یک)

ارائه شده توسط دکتر اثنی عشری عضو هیئت عملی دانشگاه شهید بهشتی

این فیلم درباره بی حسی های مناسب و مدیریت درد ضمن درمانهای ریشه دندان است

هدفهای تهیه این فیلم عبارتند از:

اکثر بیماران از تزریقات دندانپزشکی ترس دارند
باروش های موجود : امکان بدست آوردن بی حسی مناسب در تمام بیماران وجود ندارد
نکات مهم در ایجاد بی حسی مناسب در درمان ریشه دندان
ملاحظات در بی حسی دندانهای فک بالا و پایین
توجه به تکنیکهای مکمل بی حسی

مزایای بی حسی خوب :

بالا بردن اعتماد به نفس دندانپزشک تا بدون نگرانی از درد بیمار توجه به مراحل درمان داشته باشد
درمان اندو موفق نیازمند یک بی حسی خوب و موثر است
نداشتن درد حین درمان
باعث کاهش اضطراب بیمار
همکاری بهتر بیمار در ضمن درمان
رضایت مندی بیمار از درمان
میل و رغبت برای انجام درمانهای بعدی

عوارض نداشتن یک بی حسی خوب

ایجاد استرس در دندانپزشک و بیمار
اتلاف وقت دندانپزشک و بیمار
عدم رضایت هر دو طرف از یکدیگر
نگارنی و اضطراب در دندانپزشک باعث خستگی و افزایش فرسودگی شغلی دندانپزشک میشود

ملاکهای بیمارن برای یک درمان ریشه موفق :

عدم احساس درد در حین تزریق
عدم درد در طی مراحل درمان
انجام کار با دقت و برنامه مشخص
مهارت و اعتماد به نفس دندانپزشک
نداشتن درد پس از درمان

چه عواملی روی بی حسی ما اثر میگذارد ؟

در بیمارانی که با درد شدید مراجعه میکنند میزان عدم موفقیت بی حسی بیشتر است
سابقه تزریق ناموفق قبلی تکنیک بی حسی
مهارت عمل کننده
خستگی و اضطراب بیمار بدنبال خواب نا کافی
تغذیه نامناسب
اختلال در فعالیتهای عادی

راههای جلب اعتماد بیمار برای دادن بی حسی مطلوب :

رفتار ملایم دندانپزشک و پرسنل مطب
کاهش اضطراب بیمار با تن آرام در  صدا و ملایمت در رفتار
تلقی کردن بیمار به عنوان یک فرد مهم
به بیمار گفته شود ک حداکثر تلاش برای یک درمان راحت و بدون درد انجام خواهد گرفت

در درمان ریشه دندان در چه مواردی دندان را بی حس میکنیم؟

در تمام جلسات درمان
در پالپ های نکروزه
در پالپهای نکروزه همراه ضایعه اپیکالی :
پالپ زنده در ناحیه اپیکال
فشار ضمن آماده سازی کانال
فشار ضمن پر کردن کانال
تزریق در جلسه دوم در تمام وضعیتهای پالپ ٬ باعث راحتی بیمار و دندانپزشک میشود

عوارض قلبی - عروقی ناشی از بی حسی

برای ایجاد عوارض قلبی - عروقی باید دوز بالایی از اغلب محلولهای بی حسی وارد عروق شود
بی حسی حاوی اپی نفرین میتوانند باعث افزایش ضربان قلب شوند
بی حسی  عصب اینفرا آلوئولار و بی حسی داخل استخوانی میتوانند به سرعت با عث افزایش ضربان قلب شوند
آسپیراسیون در بی حسی بلاک مندیبل موثر است اما منفی کاذب هم وجود دارد

در کدام یک از بیماران از بی حسی های حاوی اپی نفرین نباید استفاده شود؟

سکته قلبی و مغزی در ۶ ماه گذشته
درد قفسه سینه ناپایدار به دلیل مشکل قلبی
عدم کفایت قلب و پیوند قلب
فشار خون بالا
بیمارنی که رادیوتراپی قفسه سینه شده اند
در موارد فوق یا مواردی که بیمار مشکل پزشکی نامشخص دارد

دوز مجاز بی حسی ماده بی حسی :

بستگی به وزن بدن
میزان ماده موثر در هر کارپول
به عنوان یک اصل از کمترین دوز دارو که بی حسی مناسب طی درمان را فراهم میکند استفاده نمایید

استفاده از بی حسی سطحی

مرسوم و شایع است .نظر موافق و مخالف
هدف بیشتر روانی و ارزش گذاری برای بیمار
روش کار آغشته کردن رول پنبه یا پنبه گوش پاک کن با پماد بی حسی
خشک کردن مخاط و مالیدن پماد در ناحیه تزریق
پس از ۱ تا ۲ دقیقه میتوانیم تزریق را انجام دهیم

 تزریق آهسته و تزریق دو مرحله ای

ماده بی حسی بهتر است طی مدت ۱ دقیقه در محل تزریق شود
کنترل سرعت تزریق ماده بی حسی با کامپیوتر
تزریق دو مرحله ای
در بیماران مضطرب و ترسو و بچه ها توصیه میشود
تکنیک : تزریق یک چهارم محلول زیر مخاط سطحی ٬‌که معمولا بدون درد است
بعد از چند لحظه مابقی در عمق و محل مناسب تزریق میشود

علت ایجاد درد مدتی پس از شروع درمان

استفاده از محلول بی حسی بدون منقبض کننده عروقی
محول بی حسی حاوی ماده منقبض کننده عروقی باعث تنگ کردن عروق ناحیه و جذب تدریجی ماده بی حسی میشود
علت دیگر عدم دوام ماده بی حسی است که باید بی حسی تجدید شود
ضمن تجدید بی حسی به بیمار اطمینان میدهیم که همه چیز تحت کنترل ما است

مواردی که در بی حسی اثر ندارند

خم شدن و بول سر سوزن معمولا تاثیری در موفقیت ندارند
در مورد گرم بودن ماده بی حسی نتایج متناقض است
 گیج سر سوزن برای بیماران قابل تشخیص نیست
گیجهای مختلف قدرت انحنا و مقاومت در برابر شکستن دارند
بطور کلی گیج ۲۷ برای اکثر تزریقات دندانپزشکی معمول مناسب است
سوزنهای با گیج ۳۰ نباید برای تزریق بلاک استفاده شوند

بی حسی در دندانهای فک بالا

شایعترین روش تزریق در دندانهای فک بالا ٬‌اینفیلتراسیون محلول بی حسی در مجاورت اپکس دندان است
بی حسی فک بالا موفق تر از فک پایین است
رایج ترین ماده بی حسی لیدوکایین ۲٪  با اپینفرین 1/100000 است
بی حسی های طولانی اثر در بی حسی فک بالا موثر نیستند
میزان موفقیت بی حسی 87 ٬ 92 درصد است
 با تخمین طول ریشه از روی x-ray اولیه عمق نفوذ سوزن مشخص میشود
تزریق اینفیلتریشن بطور مستقیم با اندکی مزیالی نسبت به دندان به غیر از دندان سانترال بالا که کمی دیستالی وارد میشویم
پس از تزریق بی حسی بافت نرم چند دقیق بعد
شروع بی حسی پالپ در فک بالا ۵ تا ۷ دقیقه
بهتر است پس از ۱۰ دقیقه کار شروع شود
بافت پالپ دیرتر بی حس شده و زودتر بی حسی اش از بین میرود
مشکل عمده اینفیلتریشن فک بالا ٬ تزریق بالاتر یا پایین تر از اپکس خصوصا دندان کانین فک بالا است
بی حسی  پالپی دندانهای قدامی بالا ظرف مدت ۳۰ دقیق و حداکثر ۶۰ دقیقه از بین می رود
بی حسی پالپی دندانهای پرمولر و اولین مولر ۴۰ تا ۴۵ دقیقه مطلوب است
در فک بالا تزریق دو کارپول لیدوکایین باهم در شروع بی حسی و مدت بی حسی پالپ موثر بوده و مدت بی حسی را تا ۶۰ دقیقه اقزایش میدهد

روش مناسب تر ٬ در مورد بی حسی های فک بالا

تزریق مجدد لیدوکایین ۲٪‌ بعد از ۳۰ دقیقه در دندانهای قدامی
 و ۴۵ دقیقه در دندانهای خلفی باعث افزایش مدت بی حسی میشود

بی حسی دندانهی فک پایین

بدست آوردن بی حسی فک پایین سخت تر است
رایجترین تزریق فک پایین بلاک عصب دندانی تحتانی است
لیدو کایین ۲٪ با اپینفرین ۱/۱000000 شایعترین بی حس کننده است
بیشترین آمار شکست در بی حسی با روش بلاک است
در بیماران دارای پالپیت برگشت ناپذیر علامت دار میزان موفقیت تزریق بلاک 15 تا 57 ٪‌ موارد است
عدم بی حسی بافت نرم بدنبال تزریق بلاک ٬ اگر به کرات رخ دهد باید در تکنیک بی حسی بازنگری کرد
اگر علائم کلینیکی تزریق بلاک باشد ولی پالپ بی حس نشده باشد تزریق اضافی بی حسی پلالپ را بیشتر نمی کند در این موارد روش دیگر بی حسی باید مدنظر قرار گیرد
بعضی تزریق ۲ کارپول را پیشنهاد می کننده ٬‌گروهی میگویند یکی یا دو تا تفاوتی ندارد
در بیماران فوق تزریق بلاک آرتیکایین به لیدو کایین برتری ندارد