آموزش باندینگ و سمان روکش های سرامیکی
ویدئوی آموزش باندینگ و سمان روکش های سرامیکی توسط دکتر زربخش
امروزه تقریبا در تمامی مطبها کارهای تمام سرامیک مانند ایمپلنت ،لمینت روکشها متکی بر دندان و بریج و ... وجود دارد و هر روز هم تقاضای بیماران برای سرامیک بالاتر میرود
یک مرحله که در کارهای تمام سرامیک با آن درگیر هستم و گاهی ما را دچار مشکل میکند مرحله سمنتیشن است زیرا ما در اینجا باید بدانیم که چه نوع سرامیکی استفاده شده است
ما برای تمامی رستوریشن های تمام سرامیک مان مجبور نیستیم که یک نسخه بپیچیم .بعضی از آنها از نظر فرم رتنتیو هستند یعنی یک تراش خوب دارند تیپرینگ دیواره ها هم قوانین معمول تراش در آنها رعایت شده است ارتفاع مناسب دارند و بطور خلاصه ریتنشن خوب دارند و نیازی به باندینگ نداریم و با یک سمان روتینگ معمولی هم میتوانیم رستوریشن را بصورت خوبی بچسبانیم
اما در برخی از مواقع در برخی رستوریشن ها ما این حالت رتنتیو را نداریم مثلا لمینت هیچ وقت یک حالت رتنتیو مناسبی ندارد حتی اگر رپ روند هم شده باشد و در لینگوال هم رفته باشد باز هم ریتنشن کافی را ندارد و باید ادهسیوسمنتیشن یا باند شود
یا اگر جایی تراشمان ارتفاع کوتاهی دارد و یا دیواره ها از قبل پوسیدگی دارد ما در اینجا باید از ادهسیو سمنتیشن استفاده کنیم
ما در اینجا به این خواهیم پرداخت که کجا از ادهسیو سمنتیشن استفاده کنیم و در کجا از نان سمنتیشن استفاده کنیم
۱- نوع سرامیک مهم است نوع سرامیک در نحوه سمنتیشن تمام سرامیک باید حتما دانسته شود ولی اکثر ما این را نمیدانیم خیلی از وقتها فقط ما برای لابراتوار میفرستیم و آنجا یک چیز تمام سرامیک برای ما درست می کنند که ما اصلا نمیدانیم جسش از چیست که بعد از آن ما بدانیم که ما آنرا با چه چیز بچسبانیم و چه کاندیشنینگی انجام دهیم
۲- ریتنشن و رزیستنس آن چگونه است
۳-آیا امکان کنترل بزاق و رطوبت را داریم یا خیر؟
بعد از در نظر گرفتن این سه مورد ما نحوه سمنتیشن مان را انتخاب میکنیم
از نظر سمنتیشن ما سرامیک ها را به چند گروه اصلی تقسیم میکنیم
۱- سیلیکا بیس ( گلس سرامیک ها) : سرامیکهایی که در آنها از سیلیکا (sio2)استفاده شده است که برای این نوع میتوان یک مسیر را برای آنها طی کرد
۲- آنهایی که در ساختارشان سیلیکا ندارند و پلی کریستالین هستند مثل زیرکونیا یا آلومینا
اینها را میشود به روش دیگر سمان کرد
۳- سرامیکهای هیبرید که جدیدتر هستند و تازه به بازار آمده اند مثل نانو سرامیکها و رزین متریکس ها اینها موادی هستند که هم اجزاء سرامیکی دارند و هم جزء رزینی به آنها اضافه شده است
هنگامی که میخواهیم از ادهسیوسمنتیشن استفاده کنیم یک گزینه سمانهای رزینی است در جایی که ریتنشن کافی وجود داشته باشد شما یک رستوریشن زیرکونیا را با زینک فسفات هم بچسبانید اتفاقی نمی افتد ولی مشکل جایی است که ریتنشن نداریم
سمانهای رزینی میتوانند سیو کیور ، لایو کیور یا دوال کیور باشند
این سمانها را میتوانیم به دو گروه از نظر نحوه عملکردشان تقسیم کنیم
یک دسته سمانهایی هستند که برای سمان کردن نیازمند پرایمر ، اچ ، باند و مانند اینها هستند که سمانهای ادهسیو رزین سمنت نامیده میشوند
دسته دیگری هستند که تمام این اجزاء را در ساختار خود سمانها قرار داده اند و به نام سلف ادهسیو رزین سمنت شناخته میشوند
حال میخواهیم ببینیم که این دو نوع سمان چه تفاوتهایی در نتیچه کار دارند و در کجا کدام سمان را استفاده کنیم ؟
بخاطر راحتی همه در ابتدا فکر میکنند که سلف ادهسیو رزین سمنت را استفاده کنند بهتر است یا خیر ؟
از نظر فیزیکی سلف ادهسیو رزین سمنتها باند ضعیفتری میدهند که این یک نقطه منفی برای این نوع سما هست و دومین مورد منفی برای اینها جذب رطوبت بالایی دارند که شما هر چقدر هم که ایزوله بکنید باز هم رطوبت جذب میکنند و شما هیچ وقت نمیتوانید رطوبت را به صفر برسانید و وقتی که رطوبت را جذب میکنند همین امر باعث بایوگریدیشن سمان میشود و در دراز مدت با جذب آب از قدرت آنها کاسته میشود
این سمانها برخلاف سمانهای ادهسیو که روی مینا باند قویتری داشتند در اینجا برعکس باند روی عاج قویتر است به همین خاطر در جاهایی که مینای بیشتری داریم با این نوع سمان به مشکل برخورد خواهیم کرد و برای این نوع دندان که مینای بیشتری دارند سمانهای ادهسیو معمولی که اچ و باند میکنیم گزینه بهتری هستند و باند قویتری به ما میدهند
حال ما هنگامی که رستوریشن را میخواهیم باند و سمان کنیم در دو قسمت ما باید ملاحظات باندینگ را دقت کنیم یکی روی دندان طبیعی است و دیگری روی رستوریشن ما است که برای دندان طبیعی چون هر روزه انجام میدهیم وارد جزئیات نمیشویم که میتوان یکی از راهها را انتخاب کرد
اما برای رستوریشن ، ما برای اینکه باند رستوریشن تمام سرامیک مان را تقویت کنیم
دو کار میتوانیم انجام دهیم
1- در آن خلل و فرج ایجاد کنیم که سمان ما نفوذ کرده و باند را بصورت میکرو مکانیکال تقویت کند
۲- روش دیگر آن است که ما وتیبیلیتی سطحی را افزایش دهیم یعنی سمان بتواند خیلی راحتتر روی سطح آن پخش شود و چسبندگی بهتری ایجاد کند
حال ما سرامیک مان را بر اساس ایندیکیشن انتخاب کردیم و سرامیک ما از دسته گلس سرامیکها ،سیلیکابیس ها بود که سرامیکهای فلزپاتیک یا آنهایی که لوسایت به آنها اضافه شده است و یا آنهایی که به آنها لیتیم دی سلیکات اضافه شده است که همه این مواد حاوی دی سیلیکات هستند
برای تخلخل روی این ها دقیقا همان کاری که روی دندان را برای آنها انجام میدهیم و اینجا با اسید هیدروفلوریک HF انجام میدهیم با اسید هیدروفلوریک اینها باند میشوند
اسید هیدروفلوریک sio2 اینها را در خود حل میکند و تخلخل ایجاد میکند و سمان ما میتواند در آنها نفوذ کند
اسید هیدروفلوریک اسید خیلی قوی نیست ولی برای مواد سلیکا اسید انتخابی ماست اسید هیدروفلوریک میتواند خطرناک باشد به همین خاطر در کار با آن بی ملاحظه کار نکنید زیرا اسید هیدروفلوریک همیشه روی رستوریشن ریخته نمیشود و گاهی برای ریپیر پرسلن استفاده میشود و ممکن است داخل دهان استفاده شود که اینجا مشکلات ایجاد میشود این اسید میتواند حتی جذب پوستی داشته باشد و داخل خون با کلسیم تشکیل فلورید کلسیم بدهد حتی آریتمی و مرگ را به دنبال داشته باشد
به همین خاطر اسید هیدروفلوریک های موجود در بازار درصد بیشتر از ۱۰ را ندارند
و در برخی از کشورها بخاطر قوانین آنها ممکن است زیر ۵ درصد نیز باشد که در کشور ما زیر ۱۰ درصد است که با این غلظت کم معمولا خطرات جانی بدنبال ندارد
اما میتواند روی پوست سوختگی ایجاد کند و مشکلاتی از این قبیل را داشته باشد
غلظت اسید هیدروفلوریک در میزان زمانی که برای اچ کردن سرامیک مان نیاز داریم نقش تعیین کننده دارد یعنی اسید هیدروفلوریک ۱۰ درصد با اسید هیدروفلوریک ۵ درصد زمان متفاوتی برای اچ کردن نیاز دارند به همین خاطر ما باید سرامیکی که روی آن کار میکنیم و غلظت اسید هیدروفلوریک را نیز بدانیم تا مقدار اچ کردن را از روی آنها تشخیص دهیم که این مقادیر بر روی کاتالوگ شرکتهای سازنده سرامیک نوشته میشود
بعد از اچ کردن بر اساس زمان مناسب باشد شستشو انجام شود برای اینکه نمکهایی که بر اثر حل شدن sio2 ما ایجا شده اند حل شوند و تخلخل باقی بماند
برای شستشو فقط یک آب ساده کافی نیست و بهترین راه بر اساس تحقیقات انجام شده استفاده از اولتراسونیک کلینر است که در آنها بهتر است که از الکل استفاده شود که ۵ دقیقه هم زمان میبرد که این بیشترین قدرت باند را به ما میدهد اما چون خیلی از ما آنها را در اختیار نداریم حتما با پوار آب و هوا به مدت کافی شستشو داده شود حتی در برخی از مقالات پیشنهاد شده است که با مسواک سطحش را تمیز کنیم
زمان اچ کردن اگر زیاد شود الزاما به معنای بهتر شدن نتیجه نیست و چه بسا نتیجه عکس بگیریم و خلل و فرج ایجاد شده میتواند باعث تضعیف ساختار رستوریشن شود بخصوص رستوریشن های نازکی مثل لمینت میتواند تحت تاثیر قرار بگیرد
ثانیا هنگامی که اوراچ شود یک لایه ی سفید گچی که به آن فریزی گفته میشود که این نشان میدهد که مدت اچینگ ما خیلی زیاد بوده است باند ما ضعیف میشود
و علت ضعیف شدن باند این است که وقتی ما با اسید هیدروفلوریک تخلخل ایجاد میکنیم اول که sio2 ها حل میشوند ابتدا یک تخلخل عمیق ایجاد میشود و اگر زمان از یک حد بیشتر شود دیواره های آن برداشته میشود و عمق تخلخل کم میشود بنابراین اچینگ بیش از حد به ضرر ما خواهد بود
در مرحله دوم برای تمام سرامیکهایی که سیلیکا بیس هستند ما از یک ماده به اسم سایلن استفاده میکنیم .این سایلن برای ما نقش یک واسطه را بین سمان رزینی و سرامیک اچ شده بازی میکند و باند را برقرار میکند
سایلنها میتوانند دو جور باشند بعضی از آنها دو قوطی دارند اما برخی دیگر دو جزء آن ازقبل باهم ترکیب شده است و تنها یک جزء دارند
این سایلنهای دو جزئی ها شلف لایف بهتری دارند و بیشتر میتوانیم آنها را نگهداری کنیم و برای کسانی که کاربرد روزمره ندارند دو جزئی ها میتواند برای آنها بهتر باشد
یک از مشخصات سایلن وقتی که تاریخ آن گذشته و کارایی لازم را ندارد آن است که رنگ آن به صورت شیری رنگ میشود و از حالت شفاف خارج میشود که این حالت بیشتر در مورد یک جزئی بیشتر دیده میشود
سایلن را وقتی که روی سرامیک اچ شده استفاده میکنیم بعد از آن باید صبرکنیم و زمان صبر کردن نیز بین ۶۰ تا ۹۰ ثانیه برای رستوریشن های مختلف توسط شرکتها گفته شده است و بعد از آن بیشتر جاها گفته شده است که تنها آنرا خشک کنید و اگر بیشتر از یک یا دو لایه سایلن استفاده کنیم بازهم باند ما ضعیف خواهد شد زیرا که یک لایه ضخیمی از سایلن تشکیل میشود که میتواند دچار شکست شود یعنی از وسط سایلن جدا شود بنابراین یک یا حداکثر دولایه سایلن زده شود
سایلن زیاد را از کجا تشخیص دهیم ؟ اگر مقدار سایلن زیاد شود سطح رستوریشن براق میشود و این نشان میدهد که مقدار سایلن ما زیاد است و اگر مات باشد نشان میدهد که سایلن ما کم است اما مقدار مناسب باید شبیه حالتی باید باشد که هنوز اچ انجام نشده است نه خیلی براق و نه خیلی مات که این حالت نشان میدهد سایلنزیشن ما مناسب است
تحقیقات نشان داده است که سایلن ما بدون اچ کردن میزان باند را به میزان کمی افزایش میدهد بنابراین ما اسید هیدروفلوریک باید استفاده شود و اینها هر دو باید باهم استفاده شوند و تحقیقات دیگر انجام شده نیز نشان میدهد که میتوان این دو یعنی اسید هیدروفلوریک و سایلن را میتوان باهم ترکیب کرد و این تاثیر منفی ندارد بنابراین یک سری از پرایمرها داریم مثل منوباین اچ اند پرایم که برای سیلیکا بیس ها به کار میروند و کار اچینگ و باندینگ را باهم انجام میدهند که کار ما را سریعتر و راحتتر میکند
سرامیکهای دیگر گلس اینفیلتریتد glass infiltrated ceramics سرامیکها هستند که امزوه کمتر مورد استفاده قرار میگیرد
از پلی کریستالین سرامیکها ، آلومینا بخصوص زیرکونیا است که امروزه بیشترین کاربرد را در مطبها دارد
روی زیرکونیا نیز تحقیقات زیادی شد که آیا میشود زیرکونیا نیز قابلیت اچ کردن دارد یا خیر؟و غلظت های ۵ و ۱۰ درصد اسید هیدروفلوریک روی زیرکونیا تاثیر ندارد چون اصلا سیلیکایی وجود ندارد که روی آن تاثیر بگذارد . اما در غلظتهای بالا مثل ۴۰ درصد و با زمان زیاد مثل یک ساعت قابلیت اچ کردن را دارد اما این دیگر به درد کار ما نخواهد خورد و در کارهایی مثل ایمپلنت کاربرد دارد
پس چگونه زیرکونیا را اچ کنیم ؟ استفاده از سند پلاست (ایر ابریشن)(airbone particle abrasion )
با توجه به تحقیقات پودر AL2O3 زیر ۵۰ میکرون که فشار ۲ تا ۲/۵ بار میخواهد و به فاصله ۱۰ میلیمتر و با زاویه ۹۰ درجه
سند بلاست دستی الان وجود دارد و کار کردن با آن خیلی راحت است و میتواند قدرت باند ما را میتواند خیلی بالا ببرد
دیگر سایلن در اینجا کارایی ندارد ، پرایمرهایی که بعد از سندبلاست برای اینجا بکار میرود میتوانیم از ترکیبات اسید فسفوریک یا موادی که در آنها به اصطلاح MDP بکار رفته است میتوانیم استفاده کنیم
الان اکثر شرکتهای معروف برای پرایمینگ زیرکونیای خودشان این ترکیبات را دارند مثل زیپرام پلاست
جدیدا ماده اس ساختند که بتوان هم زیرکونیا و سیلیکا بیس ها را بتوانیم پرایمینگ انجام دهیم که در آنها هم سایلن هست و هم MDP وجود دارد که دیگر با آن به HF و خطرات ناشی از آن احتیاج نداریم
امروزه یکی از مورادی که خیلی در مورد آنها صحبت میشود زیرکونیاهای ترنسپرنت ( شفاف ) هست که با این نو زیرکونیا میتوان کل رستوریشن را با زیرکونیا انجام داد و برای این زیرکونیاهای ترنس لوسند هم نحوه باندینگ آنها دقیقا مناسبرتین آن همان است که برای سایر زیرکونیا ها بود
درسرامیکهای هیبرید از ترکیب رزین و سرامیک استفاده شده است که مزیت آن اولا احتمال شکستگی کم میشود بخاطر وجود رزین و دوما سایش با دندان مقابل کمتر ایجاد میشود که از این نوع انمیک بیتا و اولتیمیت لاوا است
که روش استفاده از اینها همان روشی است که برای زیرکونیاها داشتیم ولی سایلن هم بخاطر وجود رزین میتوانیم استفاده کنیم اما جزء اصلی آنها سرامیک است به همین خاطر MDP باید در پرایمر ما وجود داشته باشد
خلاصه :
برای سیلیکها بیس ها بهترین اسید HF ۹/۵ درصد هست
مدت زمان نیز اگر پرسلن فلداسپاتیک بود ۲-۳ دقیقه .زیرا خیلی SIO2 در ساختارش وجود دارد و اگر لوسایت یا از سرامیکهای هیبرید بود ۶۰ ثانیه
و اگر سرامیک جدیدی آمد باید به بروشور شرکت سازنده مراجعه شود و اگر ایمکس بود ۲۰ ثانیه برای اچ کردن کافی است
و بعد از آن سایلن استفاده شود برای آنهایی که کریستالین هستند و سیلیکا ندارند هم استفاده از سند بلاست و استفاده از یک پرایمر که در آن MDP بکار رفته باشد
