نحوه عملکرد سیستم دیمون
سیستم دیمون یکی از جدیدترین سیستمهای ارتودنسی دنیاست که براکتهای آن خاصیت باز و بسته شدن اتوماتیک را دارنند و به دلایل مختلف و مزایای بسیار کم کم جایگزین روشهای قبلی میگردد
معرفی سیستم دیمون
در سیستم دیمون (Damon) براکت ها قابلیت باز و بسته شدن خودکار دارند. یعنی وایر ارتودنسی بدون نیاز به کش یا گره استیل روی براکت ها نگه داشته می شود. براکت در باز شونده کوچکی دارد که وایر در داخل آن قرار میگیرد و بسته میشود
در براکتهای قبلی معمولا” از کشهایی به نام اورینگ برای ثابت کردن وایر درون براکت استفاده میشد. عیب اصلی این روش این است که کش سبب فشار آوردن وایر روی براکت و ایجاد اصطکاک زیاد میشود که برای حرکت دادن دندان باید بر این اصطکاک از بین برود. در حالیکه سیستم دیمون وایر را به صورت غیر فعال درون براکت نگه می دارد به همین خاطر مقدار نیروی کمتری برای حرکت دندانها نیاز است
مزایای سیستم دیمون نسبت به سیستمها ارتودنسی قبل
قابل انجام در جلسه های کوتاهتر و با فاصله زمانی بیشتر
سرعت بیشتر درمان
تسهیل ارتودنسی بدون کشیدن دندان
ایجاد لبخند عریض و فرم بهتر لب ها
احساس ناراحتی کمتر بیمار
بهبود بهداشت دهان و دندان
رفع نیاز به هدگیر
معایب سیستم دیمون
هزینه بالاتر
عدم امکان انتخاب رنگ کش برای کودکان!
مشکل در مراحل انتهایی ردیف کردن دندانها
قابل انجام در جلسه های کوتاهتر و با فاصله زمانی بیشتر
در سیستم دیمون براکتها در جلساتی به فواصل ۱۰ هفته یکبار انجام میشود برخلاف براکتهای سنتی که باید هر ۴ هفته یکبار جلسات انجام شود چرا که در این روش از ارینگ برای ثابت کردن وایرها استفاده نمیگردد و به همین خاطر نیازی به تعویض و چکاپ متعدد ندارد چ
درمان سریعتر نسبت به روشهای سنتی
سرعت بیشتر درمان
سیستم دیمون از تیوب محکمی بهره می گیرد که وایرهای ارتودنسی می توانند به خوبی داخل آن حرکت کرده و عمل کنند. تمامی فعالیت وایرهای اولیه دراین سیستم روی سطح بیرونی تیوب و نه کف آن می باشد که کاملا” برعکس نحوه عملکرد براکت های معمولی است. در براکت های سنتی سیم ارتودنسی روی قاعده براکتها برای کنترل دندانها بسته می شود. در حالیکه فعالیت روی سطح بیرونی تیوب ها با نیروهای اندک اجازه می دهد ناردیفی دندانها خیلی سریعتر برطرف شده و همزمان رفع چرخش های دندانی و عمودی کردن دندانهای خوابیده صورت گیرد. این امر در سیستم دیمون نسبت به براکت های معمولی به لحاظ مکانیکی کارآمدتر است.
حضور یک درب محکم که وایرها را نگه می دارد اجازه می دهد الاستیک های بین فکی زودتر و با اثرات منفی جانبی کمتری مورد استفاده قرار گیرند. این به طور قطع سبب تسریع درمان می شود.
استفاده زودهنگام از کش های بین فکی در سیستم ارتودنسی دیمون
مقایسه اصطکاک سیستم ارتودنسی دیمون و براکت های معمولی
تحقیقاتی نظیر مطالعه Tagawa نشان می دهد که طول درمان با بکارگیری سیستم دیمون به طور میانگین تا ۷ ماه سریعتر از دستگاههای ارتودنسی دیگر می باشد. این به آن خاطر است که بنابر مطالعه Vourdouris سیستم دیمون نسبت به براکت های Self ligating فعال، ۹۹.۵ درصد اصطکاک پایین تری دارد و در قیاس با براکت های ارتودنسی معمولی از اصطکاکی به میزان ۹۹.۸ درصد کمتر برخوردار می باشد. Berger گزارش می هد که چنین میزان کاهش یافته ای از اصطکاک سبب کوتاه شدن طول کل دوره درمان می گردد.
تسهیل ارتودنسی بدون کشیدن دندانسیستم دیمون به دلیل اصطکاک پایین تر و اعمال نیروی کمتر به دندانها می تواند به تدریج سبب افزایش پهنای قوس فکی همراه با تشکیل استخوان اطراف دندانها گردد. از سویی به دلیل مقدار نیروی اندک دیمون، برآمده شدن دندانهای جلویی در جریان درمان بدون کشیدن نسبت به ارتودنسی با براکت های معمولی کمتر خواهد بود. بنابراین در مواردی که بنا به صلاحدید متخصص ارتودنسی گزینه ارتودنسی بدون کشیدن دندان مطرح گردد سیستم دیمون به خوبی این مسیر را تسهیل می کند. نکته ای که باید به آن دقت کرد این است که سیستم دیمون تنها یک ابزار با قابلیت تسهیل ارتودنسی بدون کشیدن است ولی تعیین کننده اصلی متخصص ارتودنسی است که با در نظر گرفتن ویژگیهای اختصاصی صورتی دندانی بیمار طرح درمان ارتودنسی را رقم زده و گزینه کشیدن یا نکشیدن را انتخاب می کند.
سیستم دیمون ارتودنسی بدون کشیدن دندان را تسهیل می کند
ارتودنسی دیمون سبب بهبود فرم لب ها و افزایش عرض لبخند می گردد
ایجاد لبخند عریض و فرم بهتر لب ها
یک مزیت بارز ارتودنسی به روش دیمون بهبود فرم صورتی و لبخند بیمار می باشد. در عمده موارد ردیف نمودن دندانها بدون کشیدن دندان، ساپورت بهتری برای لب ها و گونه ها ایجاد می کند. در حالیکه کشیدن دندان اغلب منجر به افت بافت های نرم و مسن تر به نظر رسیدن صورت بیمار می گردد. از سوی دیگر با افزایش سن، لب ها طی روندی طبیعی نازکتر می شوند بنابراین تا حد ممکن از انتخاب گزینه کشیدن دندان پرهیز می کنیم. این امر با سیستم ارتودنسی دیمون قابل کاهش می باشد. در واقع هدف ما علاوه بر ردیف نمودن دندانها، اهداء لبخندی عریض و زیبا به بیمار است. از اینرو ما برای درمان ارتودنسی هر فرد ضمن در نظر گرفتن صورت، نیمرخ و لب ها، پیش بینی وضعیت انساج نرم او را در دهه های ۴۰ و ۵۰ زندگی نیز مدنظر قرار می دهیم.
ارتودنسی سبب افزایش بعد عرضی قوس دندانی می شودارتودنسی دیمون سبب افزایش بعد عرضی قوس های دندانی می شود
مطالعات CT روی بیماران دیمون نشان می دهد که این سیستم می تواند سبب افزایش بعد عرضی قوس دندانی با حفظ دندانها درون استخوان فک گردد. این قابلیت تکامل بعد عرضی قوس دندانی سبب کاهش نیاز به کشیدن دندان و درمان های تهاجمی نظیر استفاده از RPE (باز کننده سریع فک بالا) و جراحی فک می شود. تحقیقات رو به گسترش بیشتری نشان می دهد که سیستم دیمون سبب افزایش بعد عرضی قوس های دندانی بدون نیاز به RPE می گردد. یک تحقیق مقایسه ای توسط Mikulencak نشان داد که سیستم دیمون تغییرات محسوسی به لحاظ آماری و بالینی در ابعاد عرضی قوس های فکی بعد از درمان ایجاد کرده بود. همچنین در مقایسه با یافته های منتشر شده از کیس های RPE، مطالعه نتیجه می گیرد که اختلاف معنی داری بین میزان tipping مولرها در جریان افزایش عرض قوس های دندانی بین سیستم غیر تهاجمی دیمون و RPE وجود ندارد.
به علاوه RPE در بیماران بالغ نمی تواند سبب گسنرش عرضی فک بالا گردد زیرا درز میانی کام در اواخر دهه دوم زندگی کاملا” بسته می شود. در حالیکه سیستم دیمون در افراد بالغ نیز بر اساس فلسفه اعمال نیروی سبک در گذر زمان می تواند با حفظ استخوان دور دندانها سبب افزایش بعد عرضی قوس دندانی گردد.
ارتودنسی به روش دیمون سبب افزایش عرض قوس های دندانی می گردد
ارتودنسی دیمون به علت اعمال نیروی اندک، مانع انسداد عروق خونی بافت نگهدارنده اطراف دندان می شود
احساس ناراحتی کمتر بیمار
مقدار نیروی وارده به دندانها توسط سیستم Self ligating غیرفعال دیمون به دندانها تنها در حدود یک چهارم براکت های معمولی است. در این روش، ارتودنسی با وایرهای بسیار سبک ۰۱۴ ساخته شده از آلیاژ مس، نیکل و تیتانیوم (CuNiTi) آغاز می گردد. این وایرها از آنجا که نسبت به قوس طبیعی عریض تر هستند شکلی غیرآناتومیک دارند. وایرهای جایگزین بعدی زمانی داخل براکت ها تعبیه می شوند که وایر پیشین کاملا” عمل کرده باشد تا بتوانند به صورتی غیرفعال تر داخل براکت ها قرار گیرند. این امر یعنی بکارگیری وایرهای سبک اولیه و قراردادن وایرهای سنگین تر بعدی به صورت غیرفعال، سبب اعمال فشار کمتر به بافت نگهدارنده دندانها (پریودنشیوم) شده و مانع از اخلال در جریان خونی پریودنشیوم می گردد. در حالیکه براکت های معمول با اعمال نیروهای بیشتر و انسداد جریان خونی مویرگهای بافت نگهدارنده دندان باعث تحلیل غیرفیزیولوژیک استخوانی می شوند. بدین ترتیب در روش دیمون ضمن افزایش سرعت حرکت دندانها، احساس درد و ناراحتی بیمار نیز قدری کاهش می یابد.
به علاوه در سیستم ارتودنسی دیمون، لبه های براکت ها کاملا” شکل داده شده تا حتی الامکان کمتر باعث ناراحتی انساج دهانی شوند. افزودن استاپ هایی نیز روی وایرهای دیمون مانع از حرکت وایرها از محل تعیین شده و تحریک بافتهای دهان می گردد.
از آنجایی که براکت های دیمون قابلیت باز و بسته شدن خوکار دارند نیازی به بستن وایر ارتودنسی با کش یا گره های استیل روی براکت ها نیست. این امر ناراحتی نسوج بیمار را بالاخص به خاطر انتهای تیز گره های استیل که به طور معمول در مورد براکت های سنتی به چشم می خورد کاهش می دهد. برتری دیگر عدم استفاده از کش و گره استیل نیاز کمتر برای تنظیم و محکم کردن اتصال وایر به براکت ها مانند ارتودنسی با براکت های معمولی می باشد.
براکت های ارتودنسی دیمون نسبت به معمولی کمتر باعث ناراحتی انساج دهان می شوند
براکت های دیمون سبب بهبود بهداشت دهان می شوند
بهبود بهداشت دهان و دندان
کش های دور براکت ها (اورینگ ها) نه تنها خیلی زود تغییر فرم داده و تغییر رنگ می دهند بلکه با جذب پلاک میکروبی و افت بهداشت دهان نیز همراه هستند. با حذف این کش ها در براکت های سلف لیگیت (Self ligating) مانند سیستم دیمون، دستگاهها می توانند به طور محسوسی سبب ارتقاء بهداشت دهان و دندان شوند.
رفع نیاز به هدگیر
در گذشته برای ایجاد فضای لازم جهت ردیف نمودن دندانها در مواردی نیاز به عقب بردن دندانهای خلفی فک بالا به کمک دستگاهی حجیم به نام هدگیر بود. سیستم دیمون با بکارگیری نیروهای سبک و بیولوژیک در بسیاری کیس ها بدون نیاز به هدگیر یا باز کننده سریع فک بالا (RPE) سبب تکامل قوس دندانی می گردد.
ارتودنسی دیمون نیاز به هدگیر را منتفی می کند
سیستم ارتودنسی دیمون نیازی به هدگیر ندارد سیستم ارتودنسی دیمون نیازی به هدگیر ندارد
مطالعه ای از نوع Systematic Review در سال ۲۰۱۰ نشان می دهد که میزان برآمده شدن ثنایاها توسط براکت های Self ligating نسبت به براکت های معمولی به مقدار اندکی ولی محسوس به لحاظ آماری کمتر بوده است.
در واقع نیروهای سبک مورد استفاده در سیستم دیمون از فشار عضله لب چندان بیشتر نیست. در نتیجه بیش از آنکه در مراحل اولیه ارتودنسی، دندانهای جلویی برآمده شوند، فشار عضله لب سبب بروز Lip bumping effect می گردد که طی آن دندانها در جریان ردیف شدن به مسیرهای با مقاومت کمتر یعنی به سمت عقب و طرفین حرکت داده می شوند.
معایب سیستم دیمون
هزینه بالاتر
قیمت درمان با سیستم ارتودنسی دیمون نسبت به روش های سنتی بالاتر است. براکت های دیمون نسبت به با کیفیت ترین براکت های معمولی در حدود ۲۰ برابر گرانتر هستند. با این وجود مزایای درمان با این روش به قیمت بالاتر آن می ارزد. البته هزینه ارتودنسی دیمون از کیسی به کیس دیگر بنابر ماهیت مشکل دندانی فکی و نیازهای اختصاصی هر فرد تفاوت دارد.
ارتودنسی دیمون از ارتودنسی معمولی گرانتر است
براکت های دیمون از کش استفاده نمی کنند
عدم امکان انتخاب رنگ کش برای کودکان!
یکی از بخش های مورد علاقه کودکان در درمان ارتودنسی انتخاب رنگ کش های دور براکت ها می باشد. به گفته دکتر کَنگیالوسی، انتخاب رنگ کش ها سبب می شود بیماران احساس کنند بیشتر در پروسه درمان دخیل هستند. با این حال براکت های سیستم دیمون، خود باز شونده بوده و به کش های دور براکت (اورینگ) نیازی ندارند.
مشکل در مراحل انتهایی ردیف کردن دندانها
از آنجا که براکت های Self ligating دیمون از اسلات بزرگ و غیرفعالی برخوردار هستند اصطکاک کمی بین وایر و براکت وجود دارد. این امر سبب تسریع روند اولیه ردیف شدن دندانها می گردد ولی پیاده نمودن جزئیات دندانی را در مراحل انتهایی ارتودنسی مشکل می کند.
مراحل انتهایی ارتودنسی با براکت های دیمون مشکل است