کلاس آنلاین ۱ - آموزش اصول استریلیزاسیون و حفاظت شخصی- قسمت ۲

الکل را برای ضدعفونی سطوح توصیه نمیکنیم که این چیزی که بصورت روتین توسط اکثر مطبها بکار میرود این است که الکل را برای ضد عفونی سطوح استفاده میکنند و فکر میکنند که الکل میتواند برای ضدعفونی کردن سطوح مورد استفاده قرار گیرد که این اصلا توصیه نمیشود و اگر هم قرار باشد تنها از الکل استفاده کنید باید الکل حداقل به مدت ۱۰ دقیقه روی سطوح باقی بماند تا بتواند اثر خودش را بگذارد

یکی از موارد که برای ضدعفونی کردن سایتها جراحی مورد استفاده قرار میگیرد هیدورژن پراکساید هست که با علظت ۳ درصد آن برای ضدعفونی کردن سایتهای جراحی استفاده میشود

در جدول زیر شما تایمهای ضد عفونی و مدتی که یک ابزار در داخل آن باید قرار گیرد تا ضدعفونی بدهد را میبینید
تنها ماده ای که میتواند به ما استریلیزاسیون بدهد گلوتار آلدئید هست که حداقل باید ۱۰ ساعت وسیله باید در داخل آن بماند

و در ضدعفونی های متوسط اگر گلوتار آلدئید استفاده میکنید حداقل باید ۱۰ دقیقه بماند و برای ضدعفونی بالا تا ۷ ساعت باید در داخل آن بماند

موردی که اینجا مطرح میشود نباید به زمان برای ضدعفونی کردن بی توجه باشیم
هنگامی که پرپ جراحی انجام میدهیم حداقل باید ۲ دقیقه بتادین باشد

ماده استریلی که باید بیشتر به آن توجه کنیم آن ماده استریل هست که در دسترس و با قیمت پایین تر باشد ، آلودگی برای ما ایجاد نکند و آن چیزهایی که باعث تخریب وسایل میشوند وجود نداشته باشد

نحوه ارزیابی استریل

 ما در این مبحث میخواهیم بررسی استریلیزاسیون را انجام دهیم   بفرض مثال بدانیم که استریلی که با دستگاه اتوکلاو کرده ایم چگونه است

• روش فیزیکی
• روش شیمیایی
• روش بیولوژیک

 بهترین روش برای استریل کردن روشهای بیولوژیک است که بفرض یک اسپور خاص را در دستگاه قرار میدهیم و بعد بررسی میکنیم که این اسپور از بین رفته است یا نه ؟
که این کار باید بصورت هفتگی انجام شود
به هر صورت در دستگاههایی که در بیمارستانها استفاده میشوند این اجبارتر میشود ولی توصیه میشود که در مطب نیز این تهیه شود و بصورت بیولوژیک بررسی کنید که این اتوکلاوی که شما دارید کارایی لازم را دارد یا خیر

در روشهای شیمیایی یک سری مواد وجود دارند که به دما و فشار حساسیت دارند مانند تیوسولفات که رنگ آن تغییر میکند 

یک سری نشانگرهای داخلی داریم و یک سری نشانگر خارجی
نشانگرهایی که در داخل دستگاه قرار میدهند نشانگرهای خارجی هستند که اینها خیلی ارزیابی دقیقی ندارند زیرا اینها مدت زمان استریل را نشان نمیدهند و اینکه مدت زمان استریل چقدر طول کشیده است و تنها رسیدن به دما را نشان میدهد

بهتر از آنها نشانگرهای داخلی هست که همان پکهای اتوکلاوی که مخصوص اتوکلاو هست ( که قبلا توضیح داده شد) که اینها یک لاین کنارشان وجود دارد و وقتی که شما استریل را بصورت دقیق انجام میدهید  که این هم بصورت ممتد هم زمان را به شما نشان میدهد و هم استریلیته کامل وسایل را به شما نشان میدهد

نحوه ایجاد محیط استریل

بهداشت دست

میکرو ارگانیسمهای مقیم :میکروارگانیسمهایی هست که روی دستمان همیشه وجود دارند

میکروارگانیسمهای گذرا : میگروارگانیسمهایی که ممکن است در اثر تماس با بیمار یا سطوحی به دستمان منتقل شده باشد

برخی از افراد احساس میکنند آن ماده آنتی سپتیک میزنند میتواند استریل ایجاد کنند و به همین خاطر دستکش نمیپوشند و دستش را به صورت بیمار میزند که این فکر کاملا اشتباه است و در واقع مواد آنتی سپتیکی که ما برای دست استفاده میکنیم باعث استریل نمیشود و پوشیدن دستکشهای استریل جراحی الزامی است

نکته: تنها دستکشهای لاتکس جراحی استریل هستند و دستکشهای لاتکسی که در بسته بندی های مثلا ۱۰۰ تایی استفاده میکنید آنها استریل نیستند و احتمال سوراخ شدنشان در کارها زیاد هست

نکته جالبی که اینجا وجود دارد این است که حرارت و رطوبت زیر دستکش میتواند باکتریهای مقیم را تا ۴۰۰۰ برابر بیشتر بکند
و برخی احساس میکنند که چون این دستکش را پوشیده است از مریض بعدی نیاز به تعویض دستکش وجود ندارد
به همین خاطر از این مریض تا مریض بعدی باید دست شسته شود تا از میزان باکتری و عفونت روی دست کاسته شود

در خیلی از موارد دستکشهایی که ما استفاده میکنیم پودر دارند و این پودرها میتوانند حساسیت طولانی را ایجاد کنند و بهتر است که قبل از آنکه جراحی را شروع کنیم و بعد از آنکه دستکش را پوشیدیم این پودرها را تمیز کنیم

یا نکته ای که وجود دارد هنگام جراحی حلقه یا ساعت  روی دستش هست که باید متوجه باشیم که هنگامی که میخواهید بعنوان استریل جراحی کنید باید تمامی زیورآلات خارج شوند زیرا هم میتواند باکتریهای مقیم و گذرای آن ناحیه را بیشتر کند و هم میتواند باعث درماتیک تماس در آن ناحیه شود پس باید زیورآلات قبل از جراحی خارج شود

معمولا وقتی که میخواهیم جراحی انجام دهیم یا درمانهای معمول ۱۵ تا ۳۰ ثانیه آنتی سپتیکی که وجود دارد را  به دستتان میزنید و بعد از آن ۱۰ ثانیه در آب سرد یا ولرم خواهید شست

در جراحی اسکراب ( مثل پیوند استخوان و جراحی گرفت) ناخن و دست با آنتی سپتیک ۲ تا ۶ دقیقه باید شسته شود

اسکراب دست

برای اسکراب دست ابتدا باید کاملا خیس شود و حداقل ۶ قطره محلول ضدعفونی روی دستتان بریزید و ۱۵ ثانیه دو دستمان را به هم میمالیم و بعد ۱۰ ثانیه با آب سرد یا و ولرم شستشو میدهیم

روش جایگزین برای اسکراب دست بالا استفاده از الکل بیس هند اسکراب alchohol-based hand scrub هست که در اینجا یک سری آنتی سپتیکهایی وجود دارد که الکل بیس هستند که اگر در درون اینها ما ۳۰ ثانیه دستهایمان را به هم بمالیم برای تمیز شدن دستهایمان کفایت میکند

دهان شویه قبل از جراحی

فواید دهان شویه قبل از جراحی :

1. کاهش انتقال عفونت ( کاهش باکتری یک تا پنج ساعت)
2. کاهش بزرگی باکتریمی
3. کاهش عفونت متاستاتیک مانند دریچه قلب مصنوعی ،مفاصل مصنوعی
4. کاهش عفونت زخم بر اثر کاهش تعداد میکروارگانیسم

کلرهگزیدین رایج ترین دهانشویه هست که ما استفاده میکنیم و توصیه میشود که اگر زخم بازی داشته باشیم از غلظتهای دو دهم درصد آن استفاده شود و غلظتهای ۲ تا ۴ درصد کلرهگزیدین میتواند برای آماده سازی پوست ناحیه مورد استفاده قرار گیرد

آماده سازی محیط جراحی PREP ,DRAPE

هدف از پرپ PREP و درپ DRAPE چیست ؟ هدف این است که ما از cross constamination جلوگیری کنیم
از انتقال باکتری بیمار به دندانپزشک ، دندانپزشک به بیمار ، بیمار به پرسنل ، دندانپزشک به پرسنل جلوگیری شود

وقتی که ما پرپ PREP ، درپ DRAPE میکنیم آن دستکشی که میپوشیم از کمر به بالای گان استریل هست و از کمر به پایین گان را استریل در نظر نمیگیریم

ما دهانشویه کلرهگزیدین  را به مدت ۲ دقیقه میدهیم برای پرپ داخل دهانی و بعد در مرحله بعدی که میخواهیم بتادین را بمالیم بتادین را از مرکز به اطراف میزنیم

مراقب باشید که بتادین وارد گوش یا چشم نشود که میتواند باعث کوری و کری شود

در نواحی که ما شان پرفوره را روی بیمار می اندازیم حتما باید پیشانی ، چشم ها و چانه و زیر چانه بیمار حتما باید رویت شود
یعنی در پرپ ، درپ باید ناحیه چانه و زیر چانه را هم در نظر بگیریم

یعنی آن پرپی که میزنیم نواحی کریتیکال باید مشخص باشد

در سر جراحی به هیچ وجه چشم بیمار را نپوشانید زیرا میتواند برای بیمار مشکلاتی به وجود بیاید و شما متوجه نشوید

وسایل حفاظت شخصی

• دستکش
• ماسک
• عینک محافظ و شیلد
• لباس محافظ
• کفش مخصوص با پوشش مخصوص کفش

 دستکش

• دستکش مانع انتقال عوامل عفونی از بیمار و تیم دندانپزشکی و برعکس میشود
• دستکش پس از تماس هر بیمار تعویض شود
• دستکش باید یکبار مصرف باشد
• شیوع پارگ با درصد بالایی همراه است پارگی اولیه در کار روتین ۱ تا ۵ درصد و در کار با وسایل تیز ۱۰۰ درصد
• در درمانهای جراحی و طولانی تر از ۳۰ دقیقه پوشش دو دستکش بهتر است که در کار با وسایل تیز هنوز احتمال ۱۰ درصد پارگی خارجی و ۱ درصد پارگی لایه داخل
• با پوشیدن سه دستکش احتمال پراگی دستکش صفر است و تنها ایرادی که دارد باعث بی حسی در آن ناحیه میشود

نکته : بهتر است که دستکش کمی اورسایز باشد تا اینکه باعث بی حسی دستتان نشود و بتوانید کارتان را بهتر انجام دهید

اصول پوشیدن دستکش جراحی

هنگام باز کردن دستکش جراحی که توسط خود شما یا دستیار شما انجام میشود میتواند به روشهای مختلفی انجام شود

اگر میخواهید بصورت سلف و خودتان دستکش را بپوشید همانطور که درشکل میبینید این دستکش یک لایه داخلی و یک لایه خارجی دارد و لایه خارجی دستکش استریل هست و شما نباید دستکش را بگیرید و دستتان را داخل آن فرو کنید زیرا این لایه خارجی استریل هست ولی دست شما استریل نیست (در حدی هست که یک آنتی سپتیک زده اید و تمیز هست ولی استریل نیست )

در مرحله اول شما دست را وارد میکنید و وقتی که دست وارد شد این دستکش یک لایه داخلی دارد و شما باید این لایه داخل را بگیرید و دستکش را وارد کنید

و وقتی که این دستکش را پوشیدید در این حالت شما دستی دارید که استریل است و میتوانید این را وارد آن لایه داخلی کنید وارد کرده و دستکش را میپوشید
در اینجا گانی که استفاده میکنید حتما باید گان آستین بلند باشد که بتواند ناحیه ساعد و آرنج شما را پوشش دهد

در حالت وجود دستیار ، چون دستیار دستکش را پوشیده است او دستکش را نگه میدارد و شما دستکش را میپوشید

و شما حق ندارید که دستکش را به خاطر استریل نبودن به بیرون بزنید

ماسک

هدف از استفاده از ماسک:
حفاظت در برابر ذرات آلوده پراکنده
حفاظت در برابر میکروارگانیسمهای تنفسی

 هر ماسک برای هر بیمار باید عوض شود

هنگامی که ماسکتان مرطوب شد و احساس رطوبت کردید ماسک را حتما تعویض کنید

شیلد به تنهایی محافظت به ما نمیدهد زیر شیلد حتما از ماسک استفاده کنید

هر یک ساعت یکبار ماسکتان را عوض کنید و اگر یک مریض کارش ۲ ساعت طول کشید شما باید هر یکساعت ماسک را عوض کنید

موردی که خیلی شایع است دست زدن به ماسک است که باید از این کار جتناب کنید

ماسک N95 که وایرال فیلتریشن دارد و براساس سایز میکروارگانیسم یا میکروب آنفولانزا میتواند خیلی مفید باشد که تا یک دهم میتواند میکروبها را فیلتر کند

عینکهای محافظ

چون این عینکها بصورت عینکهای طبی هست معمولا تاثیری ندارد و عینکهایی که استفاده میکنیم باید به صورت خوب بچسبد و از اطراف و بالا به ما محافظت بدهد

عینکهایی که استفاده میکنیم یا باید قابل اتوکلاو باشند و یا اینکه ما باید بعد از هر بیمار با آب و صابون و دیس اینفکتنت عینک را تمیز کنیم

هنگام پراکنده شدن مایعات و برای محافظت از چشم عینک میتواند بسیار کمک کننده باشد مثلا برای بیمارانی که تبخال دارند که عینک از عفونتهای چشمی میتواند بسیار کمک کننده باشد
که این میتواند جلوی ابتلا به ویروس هرپس ، آدنوویروس و استاف را بگیرد

لباس محافظ

معمولترین لباسی که ما برای محافظت استفاده میکنیم گان هست

نکته : پزشک یک گان میپوشد و مثلا ۲۰ تا مریض میبیند که این کار اشتباه است و شما باید برای هر مریض باید گانش را تعویض کنید و نیز بعضی جاها متاسفانه گان را میشویند و استفاده میکنند که این نیز صحیح نمیباشد

معمولا لباسی که استفاده میکنید باید یقه بلند باشد که از ساعد ، سینه و بدنتان محافظت کند

با گان به غذاخوری نروید

یک باسیل سل میتواند هفته ها روی لباس ما باقی بماند
هپاتیت ب ۷ تا ۱۰ روز میتواند سطوح خشک  30 روز روی سطوح مرطوب باقی بماند یعنی اگر ما یک لباس مرطوب خونی داشته باشیم و بیمارمان هم هپاتیت داشته باشد میتواند تا ۳۰ روز روی آن باقی بماند

ویروس  HIV میتواند ۹۰ دقیقه روی سطوح خشک و تا ۲ روز روی سطوح مرطوب میتواند باقی بماند

ترتیب پوشیدن لباس گان و دستکش و ماسک مهم است و شما باید اول کلاه را بپوشید بعد ماسک را بپوشید بعد گان را بپوشید و نهایتا در آخر دستکش را بپوشید

نکته هایی برای بیمارانی که میخواهیم جراحی کنیم

حتما دستکش بپوشید

برای همه جراحی ها سعی کنید از دو دستکش استفاده کنید

زخم سوزن

ما بسیاری از بیماریهای عفونی را داریم
هنگامی که ما با این بیماران میخواهیم مواجه شویم و اینکه آزمایش برای او مینویسیم و اینکه آنتی hcvو آنتی hbs دارد
انتقال بیماریهایی که با زخم سوزن اتفاق می افتد برای هپاتیت ب ۲۰ الی ۲۵ درصد احتمال انتقال دارد
هپاتیت سی ۳ الی ۱۰ درصد و  HIV صه دهم درصد احتمال انتقال دارد که نسبت به هپاتیت بسیار کمتر است و مخصوصا برای هپاتیت سی که درمان قطعی برای آن وجود ندارد و اگر کسی مبتلا به آن شود ممکن است زندگی اش کاملا مختل شود

شما باید بصورت مرتب چک آپ آنتی بادی برای خودتان انجام دهید تا اینکه اگر زیر ۱۰ باشد تزریق مجدد را انجام دهید

یکی سری از بیماریها دیگر است که میتواند با زخم سوزن منتقل شود مثل سرخک ، سفلیس ، آنفلوانزا ، هرپس ، بروسلوز ، اوریون

پیشگیری از زخم سوزن

1. کپ کردن سر نیدل : هنگامی که نیدل را درآورده ایم سر نیدل روی ست هست و سعی میکنیم که کپ را بگذاریم و بعد نیدل را واردش کنیم تا اینکه آسب نزنیم . با دست هیچ وقت نگیریم
2. پرهیز از خم کردن سوزن  چون این کار میتواند باعث وارد شدن سوزن به دستتان شود
3. قرار دادن وسایل تیز در موقعیت درست
4. استفاده از باکس ایمن : در بسیاری از مطبها باکس ایمن وجود ندارد و تمامی زباله ها بصورت قاطی وارد میشود که این میتواند با توجه به وجود وسایل تیز و برنده میتواند آسیب بزند

یکی از مشکلاتی که داریم شکست کارتریج هست که این برای تزریقات پالپی و یا تزریقاتی که در کام است پیش می آید به همین خاطر برای جلوگیری از شکست کارتریج  از کارتریج یک چهارم محلول استفاده کنید